Sapin
Abies alba
Pinaceae
Àutri noum : Sap, Sapino, Abet, Sapi.
Noms en français : Sapin pectiné, Sapin blanc.
Descripcioun :Pèr pas s'engana emé la serento fau regarda coume soun lis aguio o peréu li pigno (o vacheto). Li fueio dóu sapin soun tóuti dins lou meme plan coume un penche, au contro de li de la serento que soun estacado tout à l'entour de la ramo coume uno brosso. De nouta pamens qu'acò marcho pas pèr d'ùni sap fourestié (coume Abies pinsapo). Li pigno, quouro li poudès vèire, se tènon bèn drecho, alor qu'encò de la serento pendoulon.
Usanço :La pegoulo (bijoun) dóu sapin èi di proun vulneràri. Ero acampado emé de boutihoun coupa en biais e tanca dins li bosso de la rusclo (O. Madon). S'emplegavo en emplastro sus lis estorso (P. Lieutaghi) o dins li tisano contro lou toussi.
Port : Aubre
Taio : 10 à 50 m
Fueio : aguio escaumo
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Abies
Famiho : Pinaceae
Ordre : Pinales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 10 à 15 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 400 à 1900 m
Aparado : Noun
Abriéu à juliet
Liò : Sapiniero
- Faio
Estànci : Subremediterran à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Éuropenco
Ref. sc. : Abies alba Mill., 1768
Frais
Fraxinus excelsior
Oleaceae
Àutri noum : Frau, Fraich, Fraiche, Fraisse, Frais-mascle.
Nom en français : Frêne commun.
Descripcioun :Lou frais es un aubre de mountagno que trachis dins li relarg umide en terro prefoundo. Se recounèis à si bourroun negre e óupousa, à si fueio coumpausado de 5 à 11 fueioun denta e pounchu, e peréu à soun fru que ié dison "lengo d'aucèu".
Usanço :Emé la ligno de frais se fai li manche d'óutis. Li fueio (e li fru) soun couneigudo pèr lucha contro lou mau-d'os e ajuda à pissa. Faire bouli uno pougnado, pièi après infusioun, béure emé de jus de limoun. Dins d'ùni endré, li jóuini fru soun manja après èstre esta bouli dous cop. En Franço s'adoubo uno bevendo, la freineto, emé li fueio cuberto de melado (producho pèr li nieroun).
Port : Aubre
Taio : 5 à 30 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Fraxinus
Famiho : Oleaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 1,5 à 5 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Baragno
- Ribiero
- Fourèst de gaudre
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Fraxinus excelsior L., 1753